mun enya nyunda
Basajan ciren kahirupan tatar
pasundan, someah hade lampah nyebar kaheman
Lumaku harepan terus kawengku,
Teu sisiku, satuhu rawuh tawadhu
Hirup
tong kadalon dalon, Komo mun poho kana tetekon
Panceg
jejem ngarumat tata aturan, Sugan Sunda nyongcolang bari nyaangan
ngalengkah
amit doreksa, naratas jalan kudu dijejeran
bisi hirup
pinuh kacidran geuwat wekasan tong kalalanjonan sabab
bakal
sakuduna
Sabiuk sabilulungan ngigelan jaman dijejeran ku kajembaran
kajembaran keur
pasundaan nu marahmay dina paroman
ulah lengit
, sakuduna kaangseu seungit,
kiwari ciri
sunda kudu ngabukti dina diri sakumna nu rek babakti,
sayakti
mupusti sangkan nyunda ngajati diri
pasundan
geus wayah medar dangiang, harepan kabagjan mugia manjang
nonoman
geuwat matandang, sunda nyaan terus nyongcolang.
Imeutaneun Sep 2010
Jalma gumelar
mawa watek jeung tabeat sewang sewangan
Hade
goreng hate hese dikobet,
Cangkang
beureum eusi can mungguh luyu
Kawas
Rupa gunung, tebih geulis disaba hieum tur geledegan
sempalan keur papada jalma
gingsir
diri pakeman laku satuhu
satuhu
ka nu estu, sahiji dzat Alloh nu tangtu
mangut
ka makhluk, angay angay reugreug moal tinemu.
Sanaktu
laku nimu karep kaliru
Panyana
karepna rikip, kaguar, amit ..... geuning pinuh sisiku
Ramohpoy
teu nyana awak di basilat ku tutur balilu
Sakedapan
rasa taya percaya, tapi natrat saujratna meunang carita
kudu
kumaha ? kudu dikumahakeun ?
Nyambung
ahhhhh
.....................................................................................
cawokah
Ka guntur rek meuli nener
Di kadungora meunang belut
Kabatur
kudu sing bener
diri nyalira beut pabaliut
|
Botol kecap warna koneng
dikumbahan
ku sarangan
Memeh
ngucap batur teh goreng
hadean
lampah sorangan
|
heueuh
heueuh reueus beunteur,
ngajumpalik
pasuliwer keuna simbeuh
euweuh
euweuh keur reueus nanjeur,
Lali atik
,siga cageur nu nyata taya kaseubeuh
|
|
Ganti poe
robah waktu, miara kalbu kudu saestu,
sing
satuhu ka Alloh nu jadi panangtu
Insya
Alloh lumaku pinuh ku restu,
Nuju
hirup Weruh luhung anu tangtu
|
|
BUKU TULIS KAKECLAKAN
KU CAI NU PISAN HERANG
NU LIAN KUDU BLAK BLAKAN
SORANGAN
NYUMPUTKEUN BEURANG
|
DIBAYONGBONG WAKTU BEURANG
TEU APAL BEUT MENI REHE
BONG ABONG KU JARANG TEPANG
TEU APAL
GEUS JADI JAHE
(janda herang pa akum).
|
MEULAH
NANGKA MAKE PARANG
DISIKSIKAN
SING ARIPIS
TEU
NYANGKA AYA NU HERANG
KAREK
SIDIK GEUNING GEULIS.
|
Panggeuing
Walurat
lengkah kudu bisa dibebenah
Hade
lampah kagurat uga pinasti moal doreksa
Adiguna
kiwari geus lain wayah
jalma
kumelendang lir waditra nyada ku nayaga
moal
lana moal lila kapatok wates tinemu cacap
hiji
pepeling diri geuwat eling …………..
Kahade
tonggoy terus kadalon
Lampah
udar kaluar tina tetekon
Geuwat
wengku, pageuhan ku ka Imanan
Bae
basajan asal teu salah naratas jalan
Geuy
sageuy ....mun hirup ngaberung nafsu
Ngalabrak
jalan komo aturan
Moal
lana nincak sugema
Marieus,
pateuh, .....
pamustungan
tamiang meulit NA bitis
Lengkah
nyupata duh geuning heurin
Omean
lampah, pupus hasud, piara Ikhlas......!!
Tawakal
bari ngadu’a, Sabiuk jeung pada jalma
kasinugrahaan
pinasti datang
Insya
Alloh ....
bagja,
waluya kumelendang di alam dunya
BANJARWANGI
mitembeyan
miang ti lemah cai,
Banjarwangi
tujuan pasti
harepan
kabagjan sugan kasungsi,
marengan
diri nu mawa tatali
ngampar
tegalan tur jalan nu tarahal,
..........diembohan
ku Tanjakan
aya
rumahuh rasa rumegag boa cape,
tapi
cape cacap kaubaran,
kaubaran
ku ngemplokna tatanian
....................Geten titen,
ungkara
kecap kedal kaguar
Masieup
lengkah nu tumaninah,
Ngalagena
jadi pidangan genah merenah
Perceka
ucap parigel laku
kadeudeuh
keur Banjarwangi
Pasantrian
ciri tumuwuh hirup sumujud
Pasundaan
pangbetah lengkah pinuh someah
Nastiti
Banjarwangi sahiji na jati diri
Hejo
ngemplok pangwanoh nu hamo poho
Jungkiring
pasir runggunuk gunung
ngagupay
rasa rumat kanyaah
Prak
riksa parigel bari rapekan
Rikrik
gemi sing taliti
di Banjarwangi
mirilik pasti rizki ti gusti
nyukcruk garut pangirutan
ti Limbangan wiwitan guar carita
Tebeh kaler kadungora prak piara
Ngarendeng aya leles titenan sing enya beres
Ngetan salengkah banyuresmi pek pupusti
Cibiuk ciren hirup sabiuk sabilulungan
Selaawi ngabukti seuweu siwi sing ngahiji
Sukawening ngais asih ku hate anu beresih
Natrat wanaraja mere wawanen ulah doreksa
Sucinaraja naratas lengkah bisa bebenah
Cilawu satuhu ka nu estu, sahiji dzat Alloh nu tangtu
Museur ka dayeuh Garut urang kudu imut pinuh ka deudeuh
Tarogong pangwanoh tong rea bohong
Samarang ngajak awak nebihan caram pangeran
Di Sukaresmi metik atik Ngaji diri
Bayongbong ngenyed karep tong iyeuh sombong
Cisurupan ngagerentes lumaku luyu aturan
Cikajang ngagero, nonoman geuwat matandang
Banjarwangi mere seungit jatidiri
Peundeuy ulah rek pateuh, Singajaya bebas merdeka
Cihurip pangajen hirup jejem pinasti hurip
Cisompet ngagupay rasa rumat kanyaah
Cikelet parigel bari rapekan
Pameungpeuk
paheuyeuk heuyeuk
Cisewu tumuwuh hirup sumujud
Bungbulang aya kaheman pinuh tinimbangan
Di Pamulihan wekasan carita ulah poho ka sarakan !!
Prak riksa parigel bari rapekan, Rikrik gemi sing taliti
Di garut
mirilik pasti rizki ti gusti
WANCI SAPOE SAPEUTING
DUMASAR KANA KAJADIAN ALAM
Sateuacan mibanda arloji atawa jam atawa naon bae disebatna,
urang sunda ngagunakeun ciri wanci pikeun nangtoskeun waktos dina sadinten
sawengi anu ilaharna dumasar kana kajantenan nu karandapan ku dir sareng ku
alam sakurilingna. (nawiskeun urang
sunda dalit jeung alam) diantawisna :
1. Wanci tumorek : kinten tabuh 00.30 (wanci keur meujeuhna
tibra sare)
2. Wanci janari sapi : kinten tabuh 01.00
3. Wanci janari leutik : kinten tabuh 01.30 (liwat
tengah peuting)
4. Wanci tumorek : kinten tabuh 00.30 (wanci keur meujeuhna
tibra sare)
5. Wanci janari sapi : kinten tabuh 02.00
6. Wanci disada rorongkeng : kinten tabuh 02.30
7. Wanci haliwawar : kinten tabuh 03.00 - 03.30 (kongkorongok hayam
2 kali)
8. Wanci janari : kinten tabuh 04.00
9. Wanci balebat : kinten tabuh 05.00 (Udat-udat beulah
wetan waktu rek pajar)
10. Wanci carangcang tihang : kinten tabuh 05.30 (kira –kira liwat
fajar keur remeng-remeng)
11. Wanci murag ciibun/meletek srangenge : kinten tabuh 07.00 (mimiti tembong
panonpoe, ciibun ngagarenclang mimiti murag tina dangdaunan)
12. Wanci haneut moyan : kinten tabuh 08.00 (keur sedeng
ngareunah dipake moyan)
13. Wanci rumangsang : kinten tabuh 09.00 (panopoe
mimiti karasa panas)
14. Wanci pecat sawed : kinten tabuh 10.00 (munding nu
dipake magawe dilaan sawedna tina munding nu nu narik wuluku)
15. Wanci manceran : kinten tabuh 12.00 (panon poe aya dina
luhureun embun-embunan; panon poe keur meujeuhna mancer)
16. Wanci lingsir ngulon : kinten tabuh 14.00 (panon poe
ngeser ka kulon)
17. Wanci panon poe satangtung : kinten tabuh 15.00 (mangsa kalangkang satangtung)
18. Wanci tunggang gunung : kinten tabuh 16.00-17.00 (waktu panon
poe rek surupaya dina luhureun gunung)
19. Wanci sariak layung : kinten tabuh 17.00-18.00 (waktu
layung di langit katenjo beureum)
20. Wanci erang-erang : kinten tabuh 17.30-18.00
(waktu panon poe surup)
21. Wanci sareupna/harieum beungeut :
kinten tabuh 18.00-18.30 (waktu geus mimiti poek)
22. Wanci sareureuh gaang :
kinten tabuh 19.00 (waktu gaang eureun disada)
23. Wanci sareureuh budak : kinten tabuh 21.00 (waktu budak leutik
geus mimiti sarare)
24. Wanci sareureuh kolot : kinten tabuh 22.00 (waktu kolot mangsana
reureuh)
25. Wanci tengah peuting : kinten tabuh 24.00
WASTUWIDYA
Maos kecap wastuwidya kanggo nonoman sunda
kiwari kaseuseueuranana tinangtos helok (kalebet simkuring ku anjeun ngaraos
teu loma naon atuh wastuwidya teh?)
Wastuwidya
nyaeta elmu pangaweruh ngeunaan rupa-rupa wangunan/ suhunan imahkalebet ragam
hias nu digunakeun ku karuhun urang jaman katukang.
Numutkeun naskah Sanghyang Siksakandang Karesian, wastuwidya jeung ragam hias nu aya
patula patalina jeung wangunan/suhunan imah diantawisna :
1.
Anjung
Meru : potongan wangunan imah anu bentukna nyungcung
siga gunung/ aseupan, beuki luhur beuki leutik.
2.
Badak
heuay : potongan wangunan imah nu henteu make wuwung,
pasambungna hateup tukang jeung hareup jiga badak keur heuay
3.
Badawang
sarat : salah sahiji wangunan imah anu make hiasan
lauk (gede)
4.
Balandongan
: adegan saheulaanan pikeunnarima tamu atawa tempat mintonkeun kamonesan dina
kariaan.
5.
Bapang
: Potongan imah panjang nu teu make jure, disebut oge potongan halteu.
6.
Buka
palayu : adegan imah nu nyinghareup ka panjangna
7.
Buka
pongpok : adegan imah nu nyinghareup ka pondokna.
8.
Capit
gunting : potongan wangunan imah nu tungtung suhunanana
make awi atawa kai dicagakeun.
9.
Julang
ngapak : potongan wangunan imah nu dibagian hareup
jeung tukangna make sorodoy siga julang nu keur meberkeun jangjangna
10. Ganggang hopatih
: ngaran potongan wangunan imah nu make celah karancang.
11. Pangencayan
: - ngaran adegan imah paranti nutu
12. Limas kumereb
: potongan wangunan imah nu hateupna jiga wangun piramid
13. Parahu kumereb
: potongan wangunan imah nu hateupna jiga wangun parahu nagkub
14. Suhunan jolopong
: potongan wangunan imah nu suhunanana
ngajolopong manjang
15. Suhunan papak
: wangun imah anu suhunanana rata.
16. Tagog anjing
: saung anu tihangna ngan dua dihareup wungkul,
ampir sarua jeung potongan badak heuay, ngan tungtung usukna patepung
jeung bagian gigir usuk nu hareupna, jadi wangunanana kajerosiga anjing nu keur
nagog/ cingogo.